ਮੋਗਾ ਵਿਖੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ਼ ਦੇ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਮੇਜਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ ਨੇ ਅਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ 26ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਦੋਂ ਇਹਨਾ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਸੀ। ਮੇਜਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਮੋਹੀ ਹੈ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਰਸਾਲਦਾਰ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਫੌਜੀ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਦੂਜਾ ਮਹਾਂ ਯੁੱਧ (ਵਰਲਡ ਵਾਰ )ਵਿੱਚ ਹਿਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਮਹਾਂ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਦ ਜਾਰਜ਼ ਪੰਜਵਾਂ ਭਾਰਤ ਆਇਆ। ਜੋ ਕਿ ਉਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਫਸਟ ਵਰਲਡ ਵਾਰ ਚ ਲੜਾਈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫ਼ੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰਾਂ,ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਕੇ ਬ੍ਰਿਟਸ਼ ਫੌਜ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਜੌਰਜ਼ ਪੰਜਵੇਂ ਨੇ ਜੇਹਲਮ ਤੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ 1922 ਚ ਦੋ ਸੰਸਥਾਨ ਖੋਹਲੇ। ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਕਿੰਗ ਜੌਰਜ਼ ਪੰਜ ਰਾਇਲ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਲਟਰੀ ਕਾਲਜ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਸਤੰਬਰ 1925 ਨੂੰ ਇਹ ਕਾਲਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਮੇਜਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 1949 ਵਿੱਚ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਕੇਡਿਟ ਵਜੋਂ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।   26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਨੇ ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਜੋ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਰੇਡ ਸੀ। ਮੇਜਰ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ ਆਪਣੀ ਇਸ ਪਲਟਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਪਰੇਡ ਦੇ ਰਾਈਟ ਗਾਈਡ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੇਜਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਹੁਣ ਮੋਗਾ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਆਦਿ ਵਿਖੇ ਰਹਿ ਕੇ ਵਧੀਆ ਤੰਦਰੁਸਤ ਜਿੰਦਗੀ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹਿੰਮਤੀ ਦਲੇਰੀ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਾ ਵਾਲੀ ਜਿੰਦਗੀ ਜੀਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਉਹਨਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆ ਯਾਦਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਮੌਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਕਿ ਅਟੱਲ ਹੈ।  ਬਦਨਾਮੀ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਣ ਨਾਲੋਂ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਮਰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਉੱਚੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਸੋਚਦੇ ਸਨ।

             “ਕਾਂਉਟ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ” ਦਾ ਜਨਮ 11 ਜਨਵਰੀ 1809 ਈ. ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲੌਨੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਿਓਲਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਥਾਨ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਟੀ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਜਗੀਰ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਸਨ। ਪਰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅਦਭੁਤ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ ਪੜਨ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਪੁੰਨ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੋਚਣ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਬਿਲਕੁਲ ਅੱਲਗ ਸੀ। ਕਾਂਉਟ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ ਆਪਣੀ ਪੜਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਟਲੀ ਦੀ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਕਮੀਸ਼ਨ ਅਫ਼ਸਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਉਪਰੰਤ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਦੇ ਪਦ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਉਪਰੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਇਟਲੀ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਟੀ ਜੀ ਅਧਿਆਤਮ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਏ ।

ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ, ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਅਨ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਅਪਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਖੋਜ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਲਗਭਗ 1840 ਤੋਂ 1865 ਦੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਮੈਟੀ ਜੀ ਨੇ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗੂੜੇ ਅਧਿਅਨ ਵਿੱਚ ਲਾਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ, ਆਯੂਰਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਚੰਗਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਂਉਟ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਸੈਮੁਅਲ ਹਨੀਮਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੋਜ ਕੰਮ ਅੱਗੇ-ਅੱਗੇ ਵੱਧਦਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁੱਧ ਕੁਦਰਤੀ 114 ਜੜੀਆਂ ਬੂਟੀਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਲ 38, ਮੁੱਖ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਦਤੀ (ਪੈਥੀ) ਦੀ ਖੋਜ਼ ਸੰਨ 1865 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਲਈ ਇਟਲੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ ਕਾਂਉਟ” ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਤੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਨਸਪਤੀ ਜਗਤ ਦੇ ਅਧਾਰਿਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਹੋਮਿਓਪੈਥੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਾਸਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਭਰਮਨ ਕੀਤਾ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਸੰਨ 1890 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਸ ਪੈਥੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸਮੂਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਹੋਮਿਓਪੈਥੀ ਦਾ ਸਮੱਰਥਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ।

“ਕਾਂਉਟ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ” ਇੱਕ ਸੰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪ-ਬੀਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਸੱਚ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਲੌਨੀਆਂ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਅੱਜ ਵੀ ਰਿਓਲਾ ਨਾਮ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸਤੰਭ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਅਦਭੁਤ ਸ਼ਕਤੀ (OD-Force) ਨੂੰ ਸਪੈਜਿਕਲ ਕੋਹੋਬੇਸ਼ਨ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੋ ਚੈਤਨਅ ਪਦਾਰਥ ‘ਰਸ ਅਤੇ ਰਕਤ” ਨੂੰ ਸਤੁੰਲਿਤ ਕਰਕੇ ਸਵੱਸਥ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜੀਕਰਨ ਕਰਵਾ ਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1896 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਗੋਦ ਲਏ ਹੋਏ ਪੁੱਤਰ “ਵਿਨਟ੍ਰੇਲੀ ਮੈਟੀ’ ਨੇ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਪਰ ਜਿਆਦਾ ਗਿਆਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪੈਥੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਰੁੱਕ ਗਿਆ ਆਖਿਰਕਾਰ ਸੰਨ 1956 ਈ. ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਸਾਰੀ ਸੰਪਤੀ ਪੁਰਾਤਤ ਵਿਭਾਗ ਇਟਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਲਈ “ਆਰਕੀਵੀਓ ਸੀਜ਼ਰ ਮੈਟੀ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ” ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਕੱਲ ਜਿਸ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ‘ਕਲੌਡੀਓ ਕੈਰੇਲੀ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ।

                ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵੇਲੇ ਦੇ ਬਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ, ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਸਦੇ ਪੱਤੋ ਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹੰਭਲੇ ਨਾਲ ਸੰਪੰਨ ਹੋਏ ਇਸ ਮਿਲਣੀ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਆਗਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਨੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦੱਸ ਕੇ ਪੁੱਜੀਆਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ। ਮਨਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਪੱਤੋਂ ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੇ ਪੁੱਜੀਆਂ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਮੱਲ੍ਹੀ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਗੁਰੂ ਕਾਂਸ਼ੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਔਖੇ ਪੇਂਡੂ ਹਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਪਛੜੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉੱਚੀਆਂ ਪਦਵੀਆਂ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਏ। ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੱਖਣ ਬਰਾੜ, ਡੀਟੀਐੱਫ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਿਗਵਿਜੇ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ ਆਦਿ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਿਆਂ ਆਯੋਜਕਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉੱਚੇ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਪੁੱਜੀਆਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ੋਟੋ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਿਖ ਕੇ ਲਗਾਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਡਿਪਟੀ ਡੀ ਈ ਓ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਮਠਾੜੂ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਜਵਾਨੀ ਵਾਲੇ ਦੇ ਵਿਛੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਿੱਤਰ ਪਿਆਰੇ ਘੁੱਟ ਘੁੱਟ ਮਿਲਦੇ ਵੇਖੇ ਗਏ। ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਰੰਗਾ ਰੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ।ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਨ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਸਰਪੰਚ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੁੱਜੀਆਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਕੂਲ ਦਾ ਲੋਗੋ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਚੇਅਰਮੈਨ ਖਣਮੁੱਖ ਭਾਰਤੀ ਪੱਤੋ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗਟਰਾ, ਚੈਅਰਮੈਨ ਜਤਿੰਦਰ ਭੱਲਾ (ਬਠਿੰਡਾ), ਅਮਿਤ ਬਰਾੜ, ਡੀਪੀ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਚਮਕੌਰ ਪੱਤੋ, ਹਰਦੀਪ ਬਰਾੜ, ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੱਤੋ, ਨੰਬਰਦਾਰ ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਕਵੀ ਪ੍ਰਸੋਤਮ ਪੱਤੋ ਬਾਬਾ ਇੰਦਰ ਦਾਸ ਪੱਤੋ, ਗਾਇਕ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ, ਖੇਡ ਲੇਖਕ ਬੱਬੀ ਪੱਤੋ, ਕਬੱਡੀ ਕੋਚ ਪਰਮਜੀਤ ਡਾਲਾ, ਸਾਬਕਾ ਡੀ ਈ ਓ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਨੰਗਲ, ਡਾਕਟਰ ਨੱਛਤਰ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੂੜਕੋਟ, ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਅਮਨ ਡੀ ਪੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਰੌਂਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੱਤੋ, ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਬਰਾੜ, ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਜਸਪਾਲ ਬਰਾੜ ਗੋਰੀ ਦੀਦਾਰੇ ਵਾਲਾ, ਸਰਪੰਚ ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਬਰਾੜ ਬਾਰੇਵਾਲਾ, ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਦਾਰੇ ਵਾਲਾ, ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਰੌਂਤਾ, ਮੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੌਂਤਾ, ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਖਾਈ, ਡਾ. ਹਰਮੇਸ਼ ਗਰਗ, ਡਾ. ਮਹੇਸ਼ ਗਰਗ, ਡਾ. ਸਤੀਸ਼, ਡਾਕਟਰ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ, ਇੰਚਾਰਜ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਰੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਮਿਤੀ ਮੈਂਬਰ, ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਪ੍ਰਮੋਦ ਕੁਮਾਰ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ, ਲੈਕਚਰਾਰ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸੈਦੋਕੇ, ਹਿੰਦਰੀ ਪੱਤੋ, ਰਾਜਮੀਤ ਕੌਰ, ਡਾ. ਜੋਗਿੰਦਰ ਮਾਹਲਾ, ਅਮਰ ਘੋਲੀਆ, ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਰੀਡਰ ਮੋਗਾ, ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਨੰਬਰਦਾਰ, ਸੋਨੂੰ ਪੱਤੋ, ਜੱਸੀ ਢਿੱਲੋਂ, ਮਾ. ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜਿਤੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਹਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੌਡੇ (ਸੂਬਾ ਅਧਿਆਪਕ ਆਗੂ) ਸਮੇਤ ਸਮੂਹ ਸਕੂਲ ਸਟਾਫ਼, ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਤਵੰਤੇ, ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।

                  ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ‘ਚ ਅੰਗਰੇਜ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ 1924 ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਇਮਾਰਤ ਨਿਵੇਕਲੀ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇ ਤੋ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੱਲਾ ਮਾਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਇਥੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋ ਲੱਗਭਗ ਹਰੇਕ ਜਿਲੇ ਵਿੱਚੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਦੇ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਕੂਲ ਮਿੰਨੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਜੋ ਜਾਣਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ।ਉਸ ਸਮੇ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੱਖੋ ਬਹੁਤ ਪਛੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾ ਦੇ ਮੋਹਤਬਰ ਵਿਅਕਤੀਆ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕਿ 5 ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਉਪਰੰਤ ਕੈਪਟਨ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕਰਦਿਆ ਸਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਤਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਕਿ ਕੈਪਟਨ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਵਿਚ ਉੱਚ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋ ਇਹ ਮੰਗ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾ ਦੇ ਪੁਰਜੋਰ ਯਤਨਾ ਸਕਦਾ ਹੀ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਕੂਲ ਬਣਨ ਦਾ ਮਾਣ ਸਸਸਸ ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।ਇਹ ਸਕੂਲ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਤੋਹਫੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਲਗਭਗ ਹਰੇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀਆ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਾ ਮਂਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤੀਆ ਗਈਆ ਇਸ ਇਲਾਵਾ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਟ੍ਰੇਡ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਐਨ.ਐਸ.ਐਸ,ਐਨ.ਸੀ.ਸੀ. ਯੂਨਿਟ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇ ਵਿੱਚ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਦੇ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ 1926 ਵਿਚ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾ ਆਵੇ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਇਸ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਖਸਤਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਜਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 6ਵੀ ਤੋ 10ਵੀ ਤੱਕ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਟਰੇਡ (ਕਾਰਪੇਂਟਰ, ਡੀਜਲ ਮਕੈਨਿਕ,ਮੋਟਰ ਮਕੈਨਿਕ, ਰੇਡੀਓ ਮਕੈਨਿਕ) ਅਧਿਆਪਕਾ ਦੇ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਖਤਮ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਕਾਮਰਸ ਲੈਕਚਰਾਰਾ ਦੇ ਬਦਲੀ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਇਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਮਰਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਲੈਕਚਰਾਰ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਾਮਰਸ ਗਰੁੱਪ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਤੋ ਵਾਝੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਐਨ.ਐਸ.ਐਸ ਅਤੇ ਐਨ.ਸੀ.ਸੀ ਯੂਨਿਟ ਵੀ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਕੂਲ ਨੂੰ 7 ਨਵੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਇੰਸ ਗਰੁੱਪ,ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਗਰੁੱਪ (ਹੌਰਟੀਕਲਚਰ),ਆਰਟਸ ਗਰੁੱਪ,ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਜਿਸ ਵਿੱਚ 6ਵੀਂ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਰਾ, ਐਲਈਡੀ ਰਾਹੀਂ ਈ ਕੰਨਟੈਂਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਕੂਲ ਨੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮੇ ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਕੂਲ ਮੁੱਖੀਆ/ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਦਿਨ ਦੁੱਗਣੀ ਅਤੇ ਰਾਤ ਚੌਗਣੀ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਡਾ ਦੇ ਖੇਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਥੋ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਨੇ ਖੂਬ ਵਾਹ ਵਾਹ ਖੱਟੀ।ਇਹ ਜਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਥੋ ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ 2008 ਤੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 2008 ਤੋ ਸਤੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਹਿ-ਕਿਰਿਆਆਵਾ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾ ਦੇ ਟੂਰ, ਸਾਇੰਸ ਮੇਲਿਆਂ, ਖੇਡਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਸਮੂਹ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ, ਨਗਰ ਨਿਵਾਸੀਆ, ਐਨ.ਆਰ.ਆਈ, ਸਕੂਲ ਸਟਾਫ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਖ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਖੇਡਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਡੀਪੀਈ (ਕਬੱਡੀ), ਚਮਕੌਰ ਸਿੰਘ ਪੱਤੋ ਪੀਟੀਆਈ (ਬੈਡਮਿੰਟਨ) ਵਿਚ ਪੱਤੋ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਨੇ ਸਟੇਟ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਡੀ.ਪੀ.ਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਟੀਮਾ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੀਆ ਹਨ ਤੇ ਖੇਡਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ (ਇਲੈਕਟਰੀਕਲ ਗਰੁੱਪ) ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇ ਤੱਕ ਇੰਚਾਰਜ਼ ਰਹੇ ਹਨ।ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇ ਵਿੱਚ ਮੋਗੇ ਜਿਲੇ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸਕੂਲ ਹੈ ਜਿਥੇ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ (ਹੌਰਟੀਕਲਚਰ) ਗਰੁੱਪ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ਼ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾ ਵਿੱਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗਾ ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਦੇਸ਼ਾ-ਵਿਦੇਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆ/ਅਧਿਕਾਰੀਆ ਦੀਆ ਸੇਵਾਵਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੱਤੋ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਾਮ ਰੌਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਨਾਮ ਲਿਖਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀ ਪਰ ਉਹਨਾ ਵਿਚੋ ਚੋਣਵੇ ਨਾਮ ਜਿਹਨਾ ਵਿੱਚੋ ਸਾਬਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸਵ.ਜਥੇਦਾਰ ਤੋਤਾ ਸਿੰਘ, ਸਾਬਕਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ,ਡਾ.ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ (ਰਣਸੀਹ ਕਲਾ), ਡਾ. ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ,ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਮੱਲੀ, ਡਾ.ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ (ਕੋਇਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ), ਸਾਬਕਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆਂ ਅਫਸਰ ਸ ਮੋਗਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਜੋਰਾ ਸਿੰਘ (ਦੀਦਾਰੇ ਵਾਲਾ), ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ (ਖਾਈ), ਮੇਜਰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ (ਪੱਤੋ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ), ਮਦਨ ਗੋਇਲ, ਸ਼ਹੀਦ ਲਿਫਟੀਨੈਟ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਡਾ.ਸ਼ਤੀਸ਼ ਗੋਇਲ, ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ, ਪ੍ਰਸ਼ੋਤਮ ਪੱਤੋ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ (ਸਟੇਟ ਅਵਾਰਡੀ) ਜਿਕਰਯੋਗ ਹਨ ਜਿਹਨਾ ਤੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਰਹੇਗਾ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾ ਵੱਲੋਂ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਦਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਐਨਆਰਆਈ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਵੱਲੋਂ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾ ਬਦਲੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਚੀਨ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ 16 ਸਾਲ ਤੋਂ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਵਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਦ ਰਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੈਦਕਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਾਨ ਬੋਰਡ ਕਲਾਸਾਂ ਦੇ ਅਵਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਨਆਰਆਈ ਸੁਖਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ, ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਪਰਮ ਬਰਾੜ, ਨੰਬਰਦਾਰ ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਸ ਸਕੂਲ ਨੇ ਆਪਣੇ 100 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲਏ ਹਨ 100ਵੀ ਵਰੇਗੰਢ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ (ਸਟੇਟ ਅਵਾਰਡੀ) ਸਮੂਹ ਸਟਾਫ ਮੈਂਬਰ, ਸਰਪੰਚ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ, ਨਗਰ ਨਿਵਾਸੀਆ, ਐਨ ਆਰ ਆਈ, ਇਥੋ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ 7 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਮਵਰ ਸਖਸੀਅਤਾ ਦੇ ਤੋਰ ਤੇ ਸਕੂਲ਼ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।ਆਸ ਕਰਦੇ ਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ਼ ਇਸੇ ਤਰਾ ਇਹ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਜਜ਼ਬਿਆ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਨਵੇ ਰੰਗ ਭਰਦਾ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣਾ ਤੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਾਮ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।

               ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੱਚੇ ਲਈ ਜਿਹੜਾ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਓਸ ਲਈ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲ ਹੀ ਓਸਦਾ ਦੂਜਾ ਘਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਸਕੂਲ ਰੂਪੀ ਘਰ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਹਿਜ ਤੇ ਸੋਹਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਆਉਣ ਦਾ ਚਾਅ ਹੋਵੇ, ਨਾ ਕਿ ਸਕੂਲ ਆਉਣਾ ਬੋਝ ਲੱਗੇ। ਸੁਹਿਰਦ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਇਸ ਫ਼ਰਜ਼ ਨੂੰ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਵੀ ਹਨ।ਤੇ ਨਿਭਾਉਣਾ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲਈ, ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਅਧਿਆਪਕ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲਗਦੇ ਆ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਉੱਕਰਿਆ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋਣਾ ਓਦੋਂ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕਦੇ ਹੋਣ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਧਿਆਪਕ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਉਦਾਸ ਹੋਣ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਣ, “ਸਰ/ ਮੈਡਮ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਕੱਲ੍ਹ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਏ ?” ਇਹ ਵਿਰਲੇ ਟਾਂਵੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਸਾਇੰਸ ਵਾਲੇ ਸਰ ਨਹੀਂ ਆਏ। ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ। ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਲੇਬਸ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਸਗੋਂ ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਸਦਾ ਹੈ,ਜਿਹੜਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਆਵੇ।

  ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਵਿਚਾਰ ਆ, “ਅਧਿਆਪਕ ਉਹ ਮੋਮਬੱਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਪ ਜਲ ਕੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।” ਵਾਕਈ ਚੰਗਾ ਅਧਿਆਪਕ ਰਹਿੰਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹੋ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਪਿਆਰ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਣ।

              ਅਧਿਆਪਕ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋਣ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰਦਾ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਹਾਂ ਇਹਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤਾਂ ਹੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੇਕਰ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਾ ਹੋਣ। ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਸਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਬਹਾਲ ਰਹੇ। ਬੇਸ਼ਕ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਵਰੇ ਸਫਲ ਚੰਗੇਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਲੋਕ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਿੜੇ ਅਧਿਆਪਕ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਵਿਦਿਆ ਵੀ ਸਮਰਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਉੱਚੇ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮੋਟੇ ਪੈਸੇ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ਾਂ ਨਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਜਿਹੜੇ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਸੌ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲੰਬਾ ਸਫਰ ਤਹਿ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਉਹ ਨਿੱਤ ਦੀ ਆਉਣ ਜਾਣ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਕਿੱਦਾਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰਦੀਆਂ ਧੁੰਦ ਆਦਿ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਕੂਲ ਪੁੱਜਣ ਦੀ ਕਾਹਲ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸੰਕਟ ਭਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਅਧਿਆਪਕ ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਹਰ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਭੇਦ ਭਾਵ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਵਿਦਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬਦਲੀਆਂ ਆ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਭੇਦ ਭਾਵ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਬੀ ਐਲ ਓ, ਚੋਣਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਗੈਰ ਵਿਦਿਅਕ ਕੰਮ ਨਾ ਲਏ ਜਾਣ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਰੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਹਲੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਵਾਰੀ ਉੱਪਰ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਰਹੇ। ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਦਿਆ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਚਿੱਠੀ ਪੱਤਰ ਤੇ ਹੋਰ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਲਝ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਖਾਲੀ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੇ ਤਾਂ ਜੋ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋ ਕੇ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਸਕੇ। ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੇਂਡੂ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਹੋਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਸਮਰਪਿਤ ਅਤੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਅਧਿਆਪਕ ਜੋ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਜੁਗਾੜ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਸਨਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇ ਵੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

 ਇਹ ਵੀ ਗੌਰ ਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੰਗੇ ਮਾਹੌਲ ਤੇ ਖੁਸ਼ ਮਨੋਵਿਰਤੀ ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਧਰਨੇ ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ ‘ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਲੜਾਈ ਦੇਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਉਚੇਰੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਤੇ ਵਾਧੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬੋਝ ਕਾਰਨ ਅਧਿਆਪਕ ਸਹੀ ਫਰਜ਼ ਕਿੰਝ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਹੀ ਪੇ ਸਕੇਲ ਤੇ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਅਧਿਆਪਕ ਸਰੀਰਕ, ਆਰਥਿਕ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਘਰ ਘਰ ਸਕੂਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਸਹੀ ਵਿਦਿਆ ਦੀ ਆਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਵੀ ਚੰਗਾ ਯੋਗਦਾਨ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

            ਅਧਿਆਪਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਤਾ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕੇ ਉਸਦੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਫਲ ਨਾਗਰਿਕ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਹੀਰਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਉਨੀ ਹੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਖੁਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਕੋਰੇ ਕਾਗਜ਼ ਵਰਗੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕੋਰੇ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਪਰ ਸੋਹਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਿੰਦਸੇ ਵਾਹੁਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੀ ਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹੋਣਹਾਰ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹਿੰਮਤ, ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਜਿਉਣਾ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ।

ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸਦਾ ਹੀ ਉੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਚੰਗੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਰੋਲ਼ ਮਾਡਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਅੱਜ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਹੈ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਹਰ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕੰਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਚਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਹੱਥ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਧਿਆਪਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਲੇਬਸ ਪੂਰਾ ਕਰਾਉਣਾ ਅਤੇ ਤਨਖਾਹਾਂ ਲੈਣਾ ਹੀ ਨਹੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਪਈ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋੜ ਹੈ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਮਨੋ ਬਿਰਤੀ ਨੂੰ ਪੜਨ ਦੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰਲੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸੇਧ ਦੇਣ ਦੀ, ਤਾਂਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕੇ।

           “ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਸ ਅੰਧਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਲੱਖ ਵਾਰੀ ਨਮਨ ਕਰੀਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ, ਜਿੰਨਾਂ ਨਾਲ ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ “

                 ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਉਮਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਪਰ ਗੁਰੂ ਚੇਲਾ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਮਾਤਾ -ਪਿਤਾ ਪਰ ਜਿਊਣ ਦਾ ਅਸਲ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਹੀ ਗਿਆਨ ਲੈ ਕੇ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਪੌੜੀ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ 5 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਡਾਕਟਰ ਸਰਵਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉੱਘੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜੀਵਨ ਦੇ 40 ਸਾਲ ਅਧਿਆਪਨ ਕੀਤਾ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮਨਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1962 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।

 ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਸਾਨੂੰ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋੜ ਹੈ ਗੁਰੂ- ਚੇਲੇ ਦੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਦੋਨੋਂ ਇੱਕ- ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦਿੰਦਿਆਂ ਸਿੱਖਣ – ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹ ਸਕਣ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਨਮਾਨ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ,ਲਗਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਬਦੌਲਤ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ।ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਮੇਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਦਰਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ -ਬਹੁਤ ਵਧਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਭਕਾਮਨਾਵਾਂ।

              ਬੱਚਿਓ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਫ਼ਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਅੰਤ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮਾਰਚ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਸਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਸਕੂਲ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਗਪਗ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਦੇ ਕੋਰਸ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਮਈ ਤੱਕ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਫਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੇਪਰਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣ ਕੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਿਦਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਨਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਆਫਤ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ। ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਪਿਆ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਜੋ ਆਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਬੱਚੇ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਫਿਰ ਪੇਪਰ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਬੋਝ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਏਨਾ ਜਿਆਦਾ ਕੰਮ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫਿਰ ਪੇਪਰਾਂ ਸਮੇਂ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
ਬੱਚਿਓ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਪੇਪਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮੁਸਕਿਲਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਦਾ। ਪੇਪਰਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:
• ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਬੱਚਿਓ ਸਿਲੇਬਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸਾਰੇ ਪਾਠ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਪੇਪਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਾ ਆਵੇ।
• ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਸਮਾਂ ਦੇ ਦੇ ਕੇ ਵਿਸ਼ਿ ਆ ਦੀ ਵੰਡ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਵਿਸ਼ਾ ਔਖਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਥੌੜਾ ਜਾ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਔਖੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਵੇਰ ਸਮੇਂ ਦਿਮਾਗ ਚੁਸਤ ਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਾ ਔਖਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਨ-ਪਸੰਦ ਵਿਸ਼ਾ ਚੁਣ ਲਵੋ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਥੋੜ੍ਹਾ-ਥੋੜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਪੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ ਅਗਰ ਕਈ ਔਖੇ ਸ਼ਬਦ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਕੈਚ ਜਾਂ ਰੰਗ ਵਾਲੀ ਪੈਨਸਿਲ ਨਾਲ ਰੰਗਦਾਰ ਕਰੋ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਕੀਰਾਂ ਲਾ ਦੇਵੋ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਕਿਤਾਬ ਖੋਲੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਗੇ। ਤੁਸੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦੇਖੋਗੇ ਕਿ ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਤੁਹਾਡੇ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਣਗੇ।
• ਔਖੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਵੀ ਕੁੱਝ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਲਦੀ ਯਾਦ ਹੋ ਸਕੇ।
• ਪੇਪਰਾਂ ਵੇਲੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰੋ ਭਾਵ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਨਾਸ਼ਤਾ ਖਾਓ, ਕੁੱਝ ਨੀਂਦ ਲਵੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਜੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋੜ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਕਰੋ।
• ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਪੜੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਪੇਪਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਦਰਦ ਨਾ ਕਰਨ।
• ਪੇਪਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਮਨ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਕੌਣ ਕਿੱਥੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਟੀ.ਵੀ. ਵਿੱਚ ਕੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
• ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਤਿ ਮਾਪਿਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਬੋਝ ਨਾ ਪਾਉਣ। ਜਿੱਥੇ ਬੱਚਾ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆਂ ਜਾਵੇ।
• ਪੇਪਰ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਨੰਬਰ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
• ਲੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਭਾਵ ਹਰ ਸਮੇਂ ਕਿਤਾਬੀ ਕੀੜਾ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਭੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵੀ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਧਰ-ਉਧਰ ਘੁੰਮਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਬੈੱਡ ਜਾਂ ਮੰਜੇ ‘ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਜਾ ਲੇਟ ਕੇ ਨਹੀਂ ਪੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ ਮੇਜ਼ ਜਾਂ ਕੁਰਸੀ ‘ਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਪੜਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਖੇਡਣਾ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦਾ ਮਨ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਬੱਚਿਓ ਸਿਲੇਬਸ ਪੇਪਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਪੇਪਰ ਹੋਣ ਉਸ ਦਿਨ ਜੋ ਸਿਲੇਬਸ ਪਹਿਲਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇ ਉਸਦੀ ਹੀ ਦੁਹਰਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਕਈ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਝ ਬੱਚੇ ਪੇਪਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਭੁੱਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਬੱਚਿਓ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੱਟਾ ਨਾ ਲਾਵੋ। ਅਕਸਰ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜਿਆ ਹੋਇਆ, ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਦੁਹਰਾਈ ਹੀ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਬੱਚੇ ਰੱਟਾ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
• ਬੱਚਿਓ ਪੇਪਰਾਂ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਇਲ, ਟੀ.ਵੀ. ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਪੇਪਰ ਦੇਣ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾਲ ਨਾ ਚੁੱਕੋ, ਸਗੋਂ ਘਰ ਹੀ ਰੱਖ ਕੇ ਜਾਓ।
• ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਜਾਓ ਤਾਂ ਜੋ ਪੇਪਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ ਚੈੱਕ ਕਰ ਸਕੋ ਅਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸ਼ਾਂਤ ਮਨ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕੋ।
• ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੇਪਰ ਦੇਣ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਵੇਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਜਾਵੋ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੂਰੇ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਕੇ ਜਾਓ।
• ਜਰੂਰਤਮੰਦ ਵਸਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਪੇਪਰ ਸਮੇਂ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨੀ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੋਲ ਨੰਬਰ, ਪੇਪਰ ਬੋਰਡ, ਪੈੱਨ, ਪਾਣੀ ਆਦਿ।
• ਪੇਪਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਪੇਪਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੋ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਨਾ ਸੋਚੋ! ਸਗੋਂ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੇਪਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਪੇਪਰ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰੋ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਓ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਪੇਪਰਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਵਧੀਆਂ ਨੰਬਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਦੇ ਵਾਰਿਸ਼ ਜੋ

ਅੰਧਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਡਰਦੇ ਨੇ।

ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮੁਬਾਰਕ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ,

ਜੋ ਖੁਦ ਦੀਵਾ ਬਣਕੇ ਬਲਦੇ ਨੇ।

ਅੱਜ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਪੁੱਜੇ ਹੋਏ ਸੂਝਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰੂ ਨੂੰ,ਉਸਤਾਦ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਡਾਕਟਰ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਦੌੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰੂ ਤੇ ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ ਕਰਕੇ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ,ਉਸਤਾਦਾਂ ਦਾ ਸਤਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦ ਤੇ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਿੱਖਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਮੀਨਾ ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ , ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਕੁਝ ਕਰਮ ਕਮਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸਤਿਕਾਰ ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ , ਤਪਸਿਆ,ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਮੋਮਬੱਤੀ ਵਾਂਗ ਬਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਸੂਬਾ ਅਧਿਆਪਕ ਆਗੂ ਹਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੋਡੇ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਕਮੇਟੀ ਸਕੱਤਰ ਸੁਖਚੈਨ ਸਿੰਘ ਰੌਂਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਸੁਨਹਿਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂ ਵੀ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਰੌਸ਼ਨ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਸਹਿਯੋਗ ਰਖਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰੂ ਦੂਜੇ ਮਾਪੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਪਲਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੌਂਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਸਾਨੂੰ ਹਲੂਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਕੇ ਕੀ ਕਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਓਹਨਾ ਦੇ ਚਰਨ ਛੂਹੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰ ਲਈ । ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਗੁਰੂ ਮਾਪਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰੋ ਬੇਅੰਤ ਕੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰੋ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿੰਦਗੀ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਪਿਓ ਮੁੱਢਲੇ ਗੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋ ਲੈਕੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਚ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਬੰਦਾ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਸੰਗੀਤ ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ,ਕਿੱਤਾ ਮੁਖੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਾਰ ।ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਹੀ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਕਦੇ ਵੀ ਭੁੱਲ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਨਾ ਹੀ ਭੁਲਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

              ਬੇਸ਼ੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੁੱਗ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸਲੇ ਤਰਕ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਾਂਝਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਬੜੀ ਹੀ ਸੰਜੀਦਗੀ ਤੇ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਨਿਭਾਏ ਜਾਣ ਤਾਂ, ਤਾਂਅ ਉਮਰ ਬਾਖੂਬੀ ਨਿਭ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਲਕੀਰ ਦੇ ਫਕੀਰ ਬਣ ਕੇ ਚੱਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਤੇ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝ ਦੋਨਾਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ, ਮਾਪਿਆਂ, ਔਰਤਾਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਅਕਸਰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਨਹੀਂ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜਦੋਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਪੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਰ ਗੱਲ ਤਰਕ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਡੀ ਗੱਲ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ।

            ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਾਪੇ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਫਾਸਲਾ, ਵਿਚਾਰਕ ਮੱਤਭੇਦ, ਵਿੱਦਿਅਕ ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਪੱਧਰ ਦਾ ਵਖਰੇਵਾਂ, ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਆਪਣੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਤਰਕਵਾਦੀ ਹੋਣਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਾਂ ਤਾਂ ਲਕੀਰ ਦੇ ਫਕੀਰ ਹੋ ਕੇ ਚਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਧਿਆਪਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਬਣ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਬੱਚੇ ਹਰ ਗੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ। ਜੇਕਰ ਮਾਪੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਬਣ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲ ਛੁਪਾਉਣੀ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਰੋਕੇ – ਟੋਕੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਗੱਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਇਸ ਸਹੀ ਗਲਤ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

            ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ, ਸ਼ੌਕ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਗੱਲ ਕਰਨ। ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਡਿਨਰ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਿਲ ਕੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਚੰਗਾ ਤਜ਼ਰਬਾ ਜਰੂਰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨੇੜਤਾ ਹੋਰ ਗੂੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਸੁਣਨ ਤੇ ਸਮਝਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਉਹਨਾ ਦੀ ਫ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਮਰ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰ, ਸਹਾਰੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਜਿਆਦਾ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਅਜਿਹਾ ਪੜਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਕੋ ਹੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚੋ ਬੱਚਾ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਾਪੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਹੰਢਾ ਚੁੱਕੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਫੈਸਲਾ, ਕਦੋਂ ਕਿਵੇਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੜੀ ਹੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ, ਸਬਰ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਆ ਰਹੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

          ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਆਪ ਕਰਨ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੁਖਾਵਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮਾਹੌਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ। ਜੇਕਰ ਮਾਪੇ ਡਿਊਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਮਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢਣ। ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਕਿਤੇ ਘੁੰਮਣ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਣ। ਜਦੋਂ ਮਾਪੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਬਣ ਗਏ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਬੁਰੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਲਕਸ਼ ਤੇ ਪੂਰਾ ਫੋਕਸ ਕਰਨਗੇ ਤੇ ਮਾਪੇ, ਦੇਸ਼, ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਂਮ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ।

          ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ 84 ਲੱਖ ਜੂਨਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ 84 ਲੱਖ ਜੂਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਮੇ ਨੂੰ ਸਰਵਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਦਰ ਨੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸੋਝੀ ਪਾਈ ਹੈ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਨੱਪਦਿਆਂ ਪਿਆਰ ਤੇ ਅਪਣੱਤਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ, ਖੁਸ਼ੀ ਗਮੀਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਤੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਦੇ ਖਿੜ ਖਿੜਾ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਣੀ ਅਤੇ ਕਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਹੌਲਿਆਂ ਕਰਨਾ ਸਭ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਭਾਵ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮਨੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸਰਵਸ਼੍ਰੇਸਟ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਜਿੰਦਗੀ ਦੁੱਖਾਂ ਤੇ ਤਕਲੀਫ਼ਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ, ਇਹ ਜਿਊਣ ਲਈ ਬਣੀ ਹੈ, ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਹਾਸੇ ਠੱਠੇ ਸਭ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਫਿਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ਨਾਲ ਜਿਊਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਹੀ ਹੱਥੀਂ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਏਨਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

        21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਗਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਿਆ ਸ਼ਾਇਦ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨੋਬਲ ਅੱਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਸਨ ਤਾਂਹੀ ਉਹ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਬਿਪਤਾਂ ਪੈਣ ਤੇ ਵੀ ਕਦੇ ਡੋਲੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸਕੂਲਾਂ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਕਾਲਜ ਹੈਲਥ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ 15 ਤੋਂ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਦਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੰਚਲਤਾ ਭਰਭੂਰ ਅਵਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਦੀ ਪਰਖ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਪੱਕਤਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੇ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਣ ਹਨ ਜਿੰਨਾ ਦੇ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਹਾਰ ਮੰਨ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

        ਅੱਜ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਕਾਰਣ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਵੱਧਣਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ, ਤਕਨੀਕੀ ਸਾਧਨ, ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ, ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਦੀ ਨਸ਼ਿਆ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਲਤ ਆਦਿ ਮੁੱਖ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਬੋਝ, ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ, ਕਿਸੇ ਹਮਉਮਰ ਦੋਸਤ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿਣ ਤੇ ਆਈ ਈਰਖਾ ਆਦਿ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

           ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਬੰਧਾਂ, ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਸ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਰਗਾ ਹੱਥਕੰਡਾ ਅਪਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਦਰ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਲ 2007 ਤੋਂ 2015 ਤੱਕ 15 ਤੋਂ 19 ਸਾਲ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੁਗਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਸ਼ਾਇਦ ਲੜਕੀਆਂ, ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਜ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਿਲਕੁਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹੈ, ਆਏ ਦਿਨ ਨਵੇਂ ਆ ਰਹੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਾਧਨਾ ਕਾਰਨ ਆਊਟਡੋਰ ਐਕਟੀਵੀਟੀਜ ਦਾ ਚਾਅ ਬਿਲਕੁਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਨਵੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਪਰ ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਵਾਂਗ ਅਸਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਰਿਸਰਚ ਇਸਟੀਚੀਉਟ ਦੁਆਰਾ 2007/2008 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਜਰਮਨੀ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਣ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਰਨਾ ਹੈ।

        ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੁਲਾਈ 2020 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ 13 ਸਾਲਾਂ ਬੱਚੇ ਦੁਆਰਾ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਵਿੱਚੋਂ ਹਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਲੀਲਾ ਖਤਮ ਕਰ ਲਈ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਹਾਰਣਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅੱਗੇ ਜਲਦੀ ਗੋਡੇ ਟੇਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਦੇ ਵਾਪਰਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਰਗਾ ਬੁਝਦਿਲ ਕੰਮ ਕਰ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਇਹ ਵੀ ਵਿਚਾਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਭਾਵ ਬੱਚੇ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਿਆਂ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ, ਕੱਪੜੇ, ਖਿਡੋਣੇ ਤੇ ਪੜਾਈ ਆਦਿ ਹਨ, ਮਾਪੇ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਨਿਡਰ, ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ , ਬੇਬਾਕ,  ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦੇ ਵਾਲਾ ਬਣਾਉਣਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਡੋਲੇ ਨਾ ਬਲਕਿ ਡਟ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਰਹੇ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਹਰ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਆਦਿ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਸੁਚੱਜੀ ਅਗਵਾਈ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਣ ਕੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਵੇ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦਾ ਜਵਾਨ ਧੀ ਪੁੱਤਰ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਮਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮੌਤ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼, ਸਮਾਜ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਖੜੇ ਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਥੰਮ ਮਿਲਕੇ ਇੱਕ ਤਕੜੇ ਮਨੋਬਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਮਤੀ, ਸਾਹਸੀ, ਜੁੱਅਰਤ ਵਾਲੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਇਤਹਾਸ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਰਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਉਸਦਾ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।